سقف وافل به عنوان یکی از سیستم‌های نوین دال دوطرفه، در سال‌های اخیر جایگاه ویژه‌ای در صنعت ساختمان ایران پیدا کرده است. این سیستم با استفاده از قالب‌های موقت یا دائم به شکل مربع یا مستطیل، شبکه‌ای منظم از تیرچه‌ها ایجاد می‌کند که علاوه بر زیبایی، به کاهش وزن سازه و بهبود عملکرد لرزه‌ای کمک می‌کند.
مزایای سازه‌ای سقف وافل
در طراحی این سیستم سقف می بایست ضوابط آیین‌نامه بتن ایران (آبا) و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان رعایت شود. حذف بخش‌های اضافی بتن باعث کاهش بار مرده شده و اثر مستقیم بر کاهش نیروهای زلزله دارد. این ویژگی در طراحی لرزه‌ای اهمیت زیادی دارد، زیرا کاهش وزن سازه می‌تواند ابعاد ستون‌ها و فونداسیون را کوچک‌تر کرده و هزینه ساخت را کاهش دهد.
کاربرد در دهانه‌های بزرگ
این سقف ها برای دهانه‌های بزرگ ایده‌آل است. با توجه به حذف قسمت هایی از بتن که تاثیر کمتری در مقاومت سقف دارند، بار مرده سقف کاهش پیدا کرده و امکان اجرای این سقف ها در دهانه های بلندتر را فراهم می کند.
سهولت عبور تاسیسات در سقف وافل
در فضای خالی بین تیرچه‌های سقف وافل، امکان عبور لوله‌ها و کابل‌های تأسیساتی وجود دارد. این ویژگی باعث می‌شود در بسیاری از پروژه‌ها نیازی به سقف کاذب نباشد و هزینه‌ها کاهش پیدا کند.
جنبه‌های معماری و زیبایی‌شناسی
سقف وافل به دلیل فرم منظم و خاص خود، برای طراحی‌های مدرن بسیار مناسب است. این سقف را می‌توان به صورت اکسپوز (بدون سقف کاذب) اجرا کرد که جلوه‌ای سازه ای و جذاب ایجاد می‌کند.
نکات اجرایی و کنترل کیفیت
اجرای این سیستم از سقف ها نیازمند قالب‌بندی دقیق، آرماتوربندی مطابق نقشه و استفاده از بتن با مقاومت مشخصه مناسب است. کنترل کیفیت مصالح و رعایت ضوابط اجرایی تضمین‌کننده عملکرد مناسب این سیستم خواهد بود.
سقف وافل یکطرفه
در کنار سیستم‌های دوطرفه، نوع دیگری از این تکنولوژی با عنوان سقف وافل یکطرفه نیز وجود دارد که در پروژه‌های خاص کاربرد زیادی دارد. در این سیستم، بارهای ثقلی عمدتاً در یک جهت منتقل می‌شوند و تیرچه‌ها نیز همگی در یک راستا قرار می‌گیرند. برخلاف سقف وافل دوطرفه که شبکه‌ای منظم از تیرچه‌ها را در دو جهت ایجاد می‌کند، در این سیستم سقف فرم قالب‌ها به گونه‌ای است که تیرچه های درجا در یک جهت شکل می‌گیرد.
از نظر سازه‌ای، این سقفها برای دهانه‌هایی که نسبت طول به عرض آن‌ها زیاد است مناسب می باشد. در این حالت، استفاده از سیستم یکطرفه باعث آرماتورگذاری ساده‌تر می شود و طراحی بر اساس مدل تیرچه‌های پیوسته در یک جهت انجام گیرد. در مقایسه با دال توپر یکطرفه، این سیستم با حذف بخش‌های غیرضروری بتن، وزن مرده سقف را کاهش داده و در نتیجه بار وارد بر تیرها و ستون‌ها کمتر می‌شود.
مدلسازی وافل یکطرفه در نرم افزار ایتبس روش های مختلفی دارد. اما با توجه به این موضوع که عدم آگاهی کافی نسبت به روش های مدلسازی می تواند باعث باربری دوطرفه و توزیع غیرواقعی بار شود، توصیه می شود وافل های یکطرفه مشابه با سقف تیرچه و بلوک مدل شوند.
به طور کلی، انتخاب بین سقف وافل یکطرفه و دوطرفه به هندسه دهانه، شرایط بارگذاری، نیازهای معماری و الزامات آیین‌نامه‌ای بستگی دارد. مهندسان سازه با توجه به این عوامل، مناسب‌ترین گزینه را برای هر پروژه تعیین می‌کنند.
جمع‌بندی
سقف وافل ترکیبی از زیبایی، دوام، صرفه‌جویی اقتصادی و عملکرد لرزه‌ای مناسب را ارائه می‌دهد. کاهش وزن سازه، قابلیت اجرای دهانه‌های بزرگ، صرفه‌جویی در مصرف مصالح و سهولت عبور تأسیسات، همگی دلایلی هستند که آن را به یکی از بهترین انتخاب‌ها برای پروژه‌های ساختمانی تبدیل می‌کنند.
در طراحی سازه بتنی دریاگوشه از سقف وافل یکطرفه استفاده شده است.